To, co dzieci robią w sieci, ma większy wpływ na ich samopoczucie niż to, ile czasu spędzają w sieci. Rodzice, wychowawcy i dzieci powinni być świadomi pojawiających się zagrożeń, aby lepiej przygotować się i zapewnić sobie ochronę. Krytyczne myślenie chroni dzieci przed wieloma cyber-zagrożeniami takimi jak socjotechnika, ryzyko kontaktu z kimś niewłaściwym i dezinformacja.
Badania ujawniają , że średni czas spędzany przed ekranem dzieci w wieku od 8 do 12 lat wynosił pięć godzin dziennie, a dla nastolatków znacznie ponad siedem godzin. Nic dziwnego, że według ostatnich badań znacznie młodsze dzieci były coraz bardziej narażone na ekrany.
Zaniepokojeni dorośli martwią się, że dzieci spędzają zbyt dużo czasu przed ekranem lub że zagrożenia online przewyższają korzyści. Pokusą dla tych rodziców jest zatem skupienie się bardziej na ograniczaniu korzystania z Internetu niż na umożliwieniu swoim dzieciom korzystania z Internetu w bezpieczny sposób.
Podczas gdy wpływ czasu spędzanego przed ekranem na dzieci jest wciąż przedmiotem dyskusji, raport UNICEF sugeruje, że to, co dzieci robią w Internecie, ma większy wpływ na ich samopoczucie niż to, ile czasu spędzają w sieci i że dzieci, które są bardziej aktywne w sieci są również lepsze w rozpoznawaniu ryzyka online.
Dlatego zamiast utrudniać dzieciom korzystanie z Internetu, dorośli powinni nauczyć się, jak skutecznie ułatwiać bezpieczne korzystanie z Internetu. Jednak w obliczu skomplikowanych i szybko rozwijających się technologii wielu rodziców nie czuje się wystarczająco pewnie, by kierować swoimi często bardziej doświadczonymi technologicznie dziećmi.
Należy pamiętać, że ryzyko nie zawsze prowadzi do szkód. Dzieci narażone na zagrożenia online mogą nie ucierpieć, jeśli mają wiedzę i odporność, aby poradzić sobie z tym doświadczeniem.
Zagrożenia online dla dzieci
Typologia ryzyka OECD zapewnia praktyczną analizę pojawiających się zagrożeń, o których rodzice, wychowawcy i dzieci powinni być świadomi. W uproszczeniu są to:
- Zagrożenia dotyczące treści: obejmujące treści nienawistne, szkodliwe lub niezgodne z prawem, a także dezinformację.
- Zagrożenia związane z zachowaniem: odnoszą się do własnego zachowania dzieci, które może narazić je na niebezpieczeństwo, np. w przypadku cyberprzemocy.
- Zagrożenia związane z kontaktem: które obejmują cyberprzestępców, handel ludźmi w celach seksualnych i cyber grooming.
- Zagrożenia dla konsumentów: takie jak nieodpowiednie wiadomości marketingowe oraz oszustwa internetowe.
- Zagrożenia dotyczące prywatności: wiele dzieci nie rozumie jeszcze ujawnionych informacji dotyczących prywatności ani wartości ich danych osobowych. Chęć rodziców do nadmiernego udostępniania („udostępniania”) może również powodować obawy dotyczące prywatności i bezpieczeństwa.
- Zaawansowane technologie zagrożenia: korzystanie z technologii opartych na sztucznej inteligencji, rozszerzonej rzeczywistości wirtualnej (XR) stwarza dalsze zagrożenia-wciągające wirtualne światy-Metaverse.
Wskazówki dla rodziców
Podobnie jak uczenie dzieci o bezpieczeństwie w świecie offline, musimy rozmawiać o zagrożeniach online. Umowa rodzinna to świetny sposób na rozpoczęcie rozmowy na temat tych zagrożeń i sposobu zachowania, a także ustalenie zdrowych granic czasu przed ekranem.
Narzędzia kontroli rodzicielskiej pomagają blokować treści i aplikacje wulgarne lub niepokojące na urządzeniach dzieci. Przed ich zastosowaniem ważne jest, aby przedyskutować uzasadnienie i uzgodnić zasady, które szanują prywatność dzieci.
Jednym z najczęstszych modus operandi wykorzystywanych zarówno przez cyberprzestępców, oszustów, jak i dzieci-drapieżców jest socjotechnika. Odnosi się to do wyzwalania emocji ofiary w celu stłumienia jej krytycznego myślenia. Ochrona przed socjotechniką wymaga od dzieci (i dorosłych) nieudostępniania zbyt wielu danych osobowych i zachowania szczególnej czujności, gdy coś wyzwala emocje.
Wyjaśnij dzieciom, że kiedy jakakolwiek wiadomość sprawia, że czują się zaniepokojone ”dzwonki alarmowe” powinny im się włączyć.
Krytyczne myślenie i zdrowa dawka sceptycyzmu to kluczowe narzędzia w wykrywaniu oszustw związanych z socjotechniką, oszustw internetowych, dezinformacji i prób uwodzenia.
Istnieją świetne zasoby internetowe zarówno dla rodziców, jak i nauczycieli, zawierające dalsze wskazówki:
Nauczyciele
Nauczyciele muszą zapewnić, aby świadomość cyberbezpieczeństwa i krytyczne myślenie stały się niezbędną umiejętnością życiową i zostały włączone do szkół publicznych w ramach programów nauczania, aby zapewnić dzieciom ochronę przed zagrożeniami internetowymi.
Na przykład, tak jak w matematyce dzieci można nauczyć, jak łatwo jest kłamać za pomocą statystyki, w sztuce, jak można manipulować obrazami, a w historii kampaniami propagandowymi, można też powiązać je z dzisiejszymi fałszywymi wiadomościami i dezinformacją. Umiejętność krytycznego a nie cynicznego podejścia do informacji powinna być tutaj celem.
Nie oznacza to, że odpowiedzialność można zrzucić wprost na barki dzieci. Rządy powinny ponosić odpowiedzialność dostawców technologii i treści za ochronę wrażliwych grup. Zarówno sektor publiczny, jak i prywatny powinny współpracować na arenie międzynarodowej, aby zwalczać szkodliwe treści i podejmować skoordynowane działania w celu zmniejszenia ryzyka szkód w Internecie. Rządy powinny egzekwować niezbędne ramy prawne i polityczne.
Stosując soczewkę „rodzicielstwa wspierającego autonomię” w świecie online, edukujemy dzieci na temat zagrożeń, ale jednocześnie dajemy im przestrzeń do eksploracji i pozwalamy im ponosić porażkę lub odnieść sukces w oparciu o skutki ich własnych decyzji .
Oznacza to, że zamiast próbować ograniczać wszelkie możliwe zagrożenia internetowe, rodzice i nauczyciele powinni skupić się na tworzeniu świadomości i wspieraniu krytycznego myślenia, uważności i samokontroli. Są to kluczowe warunki do efektywnej nawigacji nie tylko w świecie cyfrowym, ale także w świecie offline.
